2.2. Hoe hindert de verborgen agenda studenten om de bagage los te laten en hoe kunnen we voorkomen dat de verborgen agenda onze manier van lesgeven en leren beïnvloedt?

Er zijn verschillende interpretaties van de term “verborgen agenda” te vinden in de literatuur en op het web. In ons ‘Dropping the Baggage’ project en in deze S.C.R.E.A.M! methode hebben we ervoor gekozen om verborgen agenda te definiëren als een situatie waarin iemand stiekem een specifiek doel nastreeft, terwijl het lijkt alsof hij of zij met iets anders bezig is.

Een verborgen agenda kan het volgende inhouden:

• Wanneer docenten informatie hebben over een student die hun manier van lesgeven beïnvloedt.

Stel je voor dat een leraar al weet dat een student in het verleden moeite heeft gehad met een bepaald vak. De leraar kan toegang hebben tot de historie in de leeromgeving van de student of is op de hoogte gebracht door eerdere docenten. Met deze informatie kan de leraar de student benadelen met lagere verwachtingen, ervan uitgaande dat ze blijven worstelen. Als gevolg hiervan kan de leraar onbedoeld minder uitdagende opdrachten geven of minder ondersteuning bieden aan de student, waardoor hun groeimogelijkheden worden beperkt. Deze verborgen agenda van vooropgezette ideeën op basis van de prestaties in het verleden van de student kan het leerproces van de student en de ontwikkeling van hun talenten in de weg staan.

• Wanneer docenten doelen stellen voor studenten zonder hen over hun plannen te informeren.

Stel je voor dat een leraar een doel stelt voor een student om hun schrijfvaardigheid te verbeteren. De leraar houdt dit doel geheim en communiceert het niet naar de student. In plaats daarvan geeft de leraar schrijfopdrachten en geeft feedback zonder het expliciete doel van verbetering van de schrijfvaardigheid duidelijk te maken. Hierdoor kan de student zich verward voelen over het doel achter deze opdrachten en de feedback die ze ontvangen. Ze begrijpen misschien niet waarom schrijven wordt benadrukt of hoe het verband houdt met hun algemene leerdoelen. Dit gebrek aan transparantie kan leiden tot frustratie en onthechting. Ondertussen beoordeelt de leraar de voortgang van de student op basis van het niet bekendgemaakte doel om schrijfvaardigheden te verbeteren. Echter, zonder dat de student zich bewust is van dit doel, begrijpen ze misschien niet volledig op welke gebieden ze zich moeten concentreren of de vooruitgang die van hen wordt verwacht. Door het doel verborgen te houden, kan de leraar onbedoeld de motivatie van de student belemmeren en hun vermogen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun leren belemmeren. Open communicatie over de doelen zou de student in staat stellen het doel te begrijpen, actief te werken aan verbetering en samen met de leraar een effectiever leerplan te creëren.

• Wanneer docenten of studenten informatie achterhouden voor elkaar die mogelijk invloed kan hebben op de educatieve reis van de student.

Stel je voor dat een student persoonlijke problemen thuis ervaart die hun studie beïnvloeden. Ze kunnen te maken hebben met een ziekte binnen het gezin, financiële moeilijkheden of andere persoonlijke problemen. Echter, de student besluit deze informatie niet met zijn/haar leraar te delen en houdt het verborgen. Tegelijkertijd merkt de leraar een daling op in de prestaties en aanwezigheid van de student. Ondanks hun waarnemingen vraagt de leraar niet direct naar de onderliggende redenen voor de problemen van de student en gaat ervan uit dat het uitsluitend te wijten is aan een gebrek aan inzet of motivatie. Als gevolg hiervan blijft de leraar feedback en evaluatie geven op basis van onvolledige informatie. Ze kunnen aannemen dat de student niet toegewijd is of niet genoeg moeite doet om te verbeteren. Dit kan leiden tot misverstanden, frustratie en een groeiende verwijdering tussen de leraar en de student. Door cruciale informatie over de persoonlijke uitdagingen waar de student mee te maken heeft achter te houden, voorkomt hij/zij dat de leraar zijn/haar situatie volledig begrijpt. Als gevolg hiervan kan de leraar kansen missen om ondersteuning, middelen of alternatieve benaderingen te bieden die de student kunnen helpen de bestaande moeilijkheden te overwinnen. Dit kan een barrière vormen voor effectieve communicatie en ondersteuning. Open, vertrouwelijke en transparante communicatie tussen docenten en studenten is essentieel om ervoor te zorgen dat relevante informatie wordt gedeeld, wat een meer holistisch begrip van de behoeften van de student mogelijk maakt en passende hulp biedt om hun educatieve reis te verbeteren.

Het is cruciaal dat studenten inzicht krijgen in hun eigen bagage om te leren hoe ze ermee om kunnen gaan. Enkel vertrouwen op wat docenten denken te weten over deze bagage bij het opstellen van studieplannen voor studenten is niet voldoende. Hoewel sommige docenten geloven dat ze alle eerstejaarsstudenten volledig onbevooroordeeld benaderen, als een “onbeschreven blad” geloven wij dat het negeren van de achtergrond van een student wellicht niet de beste benadering is. Het idee om met een schone lei te beginnen is een illusie omdat onze visie op een student beïnvloed wordt door tal van factoren.

Binnen enkele seconden vormen we een eerste indruk van de student en hun ouders, beïnvloed door:

• Het uiterlijk, de emotionele staat, fysieke inspanning, oefeningen of gezichtsuitdrukkingen van de student.
• De connotaties geassocieerd met de naam van de student.
• De aard van het contact en de communicatie, zoals spontaniteit, terughoudendheid, vermijding van oogcontact, toon van stem of spreekstijl.
• Eerdere bekendheid met de familie van de student, zoals het eerder lesgeven aan een broer of zus, of het kennen van de ouders.
• Verhalen gedeeld door collega’s over de student en hun familie.
• Vorige ervaringen die kunnen leiden tot vergelijkingen zoals “Dit kind doet me denken aan…”

Deze indrukken, bewust of onbewust gevormd, bepalen onze initiële benadering en interacties met de student. Daarom is het een uitdaging om echt met een schone lei te beginnen, aangezien we al vooropgezette ideeën hebben op basis van verschillende factoren.